Branża budowlana przechodzi podatkową rewolucję. Od 1 stycznia 2017 r. została objęta tzw. odwrotnym obciążeniem VAT, tzn. firmy budowlane, realizujące usługi jako podwykonawcy, są zobowiązane do wystawiania faktury bez wykazywania w niej VAT – podatek ten rozlicza generalny wykonawca, na rzecz którego wykonywana jest usługa. Nowe przepisy mogą spowodować utratę płynności finansowej przez firmy budowlane i wzrost cen usług – ostrzega Konfederacja Lewiatan.
Dotąd podwykonawcy wystawiali faktury z wykazaną kwotą VAT, dzięki czemu mogli tę kwotę kompensować z podatkiem wynikającym z faktur zakupowych (m.in. zakup materiałów na potrzeby wykonywanych usług). Od początku 2017 r. podwykonawcy nadal dokonują zapłaty za nabywane towary i usługi (inne niż budowlane) wraz z VAT, przy czym mogą go odzyskać dopiero poprzez zwrot z urzędu skarbowego.
– Powoduje to istotne wydłużenie okresu w jakim przedsiębiorca ponosi ciężar VAT (co może budzić wątpliwości zgodnie z zasadą neutralności VAT dla podatnika), a okres ten może wynieść nawet kilka miesięcy.
Ze wstępnych szacunków wynika, że każdego roku firmy budowlane będą „oddawać na przechowanie” do Skarbu Państwa kilka miliardów złotych rocznie. Dodatkowym zagrożeniem dla branży jest to, że organy podatkowe są obowiązane kontrolować prawidłowość dokonywanych zwrotów, przy czym często zgłaszają zastrzeżenia do wniosków o zwrot i w konsekwencji podatnik otrzymuje zwrot podatku nie w ciągu ustawowych 60 dni, a znacznie później – mówi Arkadiusz Łagowski, menedżer w GrantThornton, wiceprzewodniczący Grupy VAT Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan.
Firmy budowlane alarmują, że zmiany wprowadzone zostały w pośpiechu, a w ustawie jest wiele niejasności interpretacyjnych, np. nie wiadomo do końca, kto ma obowiązek rozliczania VAT po nowemu, czyli kto jest z podatkowego punktu widzenia uznawany za podwykonawcę.
Istotne wątpliwości budzi ograniczenie mechanizmu odwrotnego obciążenia tylko do podwykonawców, co powoduje istotne ryzyka finansowe po stronie głównych wykonawców prac budowlanych, którzy muszą finansować VAT od całej wartości transakcji, często w kwotach przekraczających założone zyski na danej transakcji. Stanowi to duże zagrożenie dla istnienia tych firm i ich kondycji finansowej.
Odwrotne obciążenie oznacza istotne zmniejszenie płynności w branży, znaczący wzrost ryzyka zatorów płatniczych oraz dodatkowe koszty dla firm wynikające z konieczności zaciągania pożyczek na pokrycie VAT. Wartość VAT do zwrotu, z uwagi na znaczny udział tego podatku w obrocie brutto, stanowi ważny czynnik mający wpływ na kondycję finansową przedsiębiorców branży budowlanej.
Należy wyjaśnić wątpliwości dotyczące interpretacji nowych przepisów, jak również dokonać zmiany w prawie w celu zażegania ryzyka utraty przez branżę budowlaną płynności finansowej, czy wzrostu kosztu usług związanych z koniecznością finansowania w okresie oczekiwania na zwrot VAT (podwykonawcy) lub jego zapłatę przez inwestora (główni wykonawcy).
