W 2023 r. niektórzy płatnicy składek po raz pierwszy dokonają rocznego rozliczenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne i składki zdrowotnej. Chodzi o płatników rozliczających podatek dochodowy według skali podatkowej, podatek liniowy oraz podatek zryczałtowany od przychodów ewidencjonowanych.
Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej
W przypadku gdy suma wpłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego albo roku kalendarzowego składek na ubezpieczenie zdrowotne jest wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy wymiaru, ubezpieczonemu przedsiębiorcy przysługuje zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej (art. 81 ust. 2i ustawy zdrowotnej).
ZUS zwróci nadpłatę, jeżeli płatnik złoży wniosek, który będzie dostępny na profilu informacyjnym PUE ZUS. Wypełniony wniosek należy przesłać do ZUS w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego np. kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym.
Termin na złożenie takiego wniosku w 2023 r. upływa 1 czerwca 2023 r. Powinien być złożony w terminie miesiąca od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego za rok poprzedni.
Nadpłata zostanie przekazana przez ZUS na rachunek bankowy, który jest zapisany na koncie płatnika składek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu terminu do złożenia zeznania podatkowego, czyli najpóźniej do 1 sierpnia 2023 r.
Jeśli wniosek zostanie złożony po terminie albo w formie papierowej, ZUS pozostawi go bez rozpoznania.
ZUS dokonuje zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej pod warunkiem braku:
■ zaległości na koncie płatnika składek z tytułu składek pobieranych przez ZUS lub
■ zaległości z tytułu nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek, oraz
■ złożenia wniosku najpóźniej do 1 czerwca 2023 r.
W przypadku wystąpienia zaległości z tytułu składek lub nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych, do zwrotu których został zobowiązany płatnik składek, kwota nadpłaconej składki zdrowotnej podlega zaliczeniu na poczet tych zaległości (art. 81 ust. 2q ustawy zdrowotnej).
Jeśli płatnik nie posiada zadłużenia wobec ZUS (z tytułu składek lub świadczeń z ubezpieczeń społecznych) i uzyskał prawo do zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej za 2022 r., ale nie złożył w tym zakresie wniosku w ustawowym terminie, wówczas kwota zwrotu podlega rozliczeniu na koncie płatnika składek do końca roku, w którym upływa termin na złożenie zeznania podatkowego.
W przypadku zwrotu nadpłaconej składki zdrowotnej rozliczenie rocznej podstawy wymiaru i należnych składek zdrowotnych ZUS uznaje za ostateczne (art. 81 ust. 2r ustawy zdrowotnej).
Odmowa nadpłaconej składki zdrowotnej następuje w drodze decyzji wydanej przez ZUS i udostępnionej w formie dokumentu elektronicznego opatrzonego kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym, podpisem osobistym albo kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną ZUS na profilu informacyjnym płatnika składek.
Od wskazanej decyzji odmownej płatnikowi przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i według zasad określonych w przepisach ustawy – Kodeks postępowania cywilnego.
Dla postępowań w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych jest to termin miesiąca od doręczenia decyzji.
Niedopłata składki zdrowotnej wynikająca z rozliczenia rocznego
Jeśli z rocznego rozliczenia składki zdrowotnej wynika, że roczna składka należna jest wyższa od sumy składek wykazanych w poszczególnych miesiącach roku składkowego lub kalendarzowego, to powstanie niedopłata składki za dany rok.
Dopłata następuje w terminie płatności składek za kwiecień danego roku. W 2023 r. płatnik ma czas na uregulowanie niedopłaty do 22 maja 2023 r.