Polski Ład – zmiany od 1 lipca 2022 r.

Obniżenie stawki podatku z 17% do 12% w pierwszym przedziale skali podatkowej, nowa kwota zmniejszająca podatek wynosząca 3600 zł rocznie oraz likwidacja ulgi dla klasy średniej to najważniejsze zmiany jakie przewiduje nowelizacja przepisów Polskiego Ładu. Ponadto w wyniku zmiany przepisów niektórzy podatnicy otrzymają prawo do częściowego odliczenia od podatku składki zdrowotnej.

Sejm uchwalił 12 maja 2022 r. rewolucyjne zmiany w przepisach Polskiego Ładu (ustawao zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw, dalej: ustawa nowelizująca). Wpływają one na sposób naliczania wynagrodzeń pracowników. Nowelizacja oczekuje jeszcze na rozpatrzenie przez Senat.

Stawka podatkowa 12% i nowa skala podatkowa

Podstawowa stawka podatkowa zostanie obniżona z 17% do 12%. Z nowej skali podatkowej korzystać będą podatnicy według tych samych zasad co obecnie bez względu na źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu czy zatrudnienie u kilku pracodawców.

Jednocześnie rząd wprowadzając stawkę 12% zadeklarował utrzymanie kwoty wolnej od podatku w wysokości 30 000 zł. Wraz ze zmianą stawki podatkowej zmieni się także kwota zmniejszająca podatek i wyniesie 3600 zł rocznie (obliczamy ją z formuły: 30 000 zł x 12% = 3600 zł). Analogiczne zmiany nastąpią w zakresie miesięcznej kwoty zmniejszającej podatek, która będzie wynosić 300 zł, a nie jak obecnie 425 zł (przy jej obliczaniu zastosowanie ma formuła: 1/12 z 3600 zł = 300 zł).

Skala podatkowa po zmianach od 1 lipca 2022 r.

Podatek dochodowy od osób fizycznych liczony według projektowanej skali podatkowej od dochodów w wysokości 120 000 zł wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł. Korzyść dla podatników uzyskujących taką kwotę rocznego dochodu to 4500 zł (15 300 zł – 10 800 zł).

Na mocy przepisów przejściowych stawka 12% oraz nowa skala podatkowa będą stosowane do dochodów (przychodów) uzyskanych od 1 stycznia 2022 r. Dlatego stawka 12% będzie wykorzystana przez płatników w obliczeniach zaliczki na PIT od dochodów pracowników i zleceniobiorców osiągniętych w czerwcu 2022 r. lub we wcześniejszych miesiącach (jeżeli zostaną wypłacone w lipcu 2022 r.), pomimo wejścia w życie przepisów nowej ustawy w życie od 1 lipca 2022 r.

PRZYKŁAD

Pracownik otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości 6000 zł. Wynagrodzenie otrzymuje 10 dnia następnego miesiąca za miesiąc poprzedni. Pracownik w 2022 r. ma prawo do zwykłych kosztów uzyskania przychodów (osiąga przychody z jednego źródła), złożył PIT-2, zrezygnował z wpłat na PPK oraz złożył pracodawcy wniosek o nieprzedłużanie terminu poboru zaliczki podatkowej w 2022 r. Poniżej przedstawiamy listę płac za maj 2022 r. (wypłata w czerwcu) oraz za czerwiec 2022 r. (wypłata w lipcu).

 

Z porównania wysokości zaliczek podatkowych wynika, że po zmianie przepisów pracownik (tj. obniżeniu stawki podatkowej i kwoty zmniejszającej podatek oraz likwidacji ulgi dla klasy średniej) zyska na wynagrodzeniu netto 101 zł.

PIT-2 w kilku zakładach pracy

Od 1 stycznia 2023 r. podatnicy będą mogli złożyć PIT-2 w kilku zakładach pracy. Maksymalna liczba, to trzech płatników rozliczających kwotę wolną od podatku w trakcie roku podatkowego. Jest to ułatwienie dla osób pracujących na część etatu dla kilku pracodawców. Podatnik w oświadczeniu o stosowanie pomniejszenia wskaże, o jaką kwotę płatnik będzie mógł pomniejszyć zaliczki na podatek:

1) w przypadku jednego zakładu pracy – 300 zł (1/12 z 3600 zł),

2) w przypadku 2 zakładów pracy – 150 zł (1/24 z 3600 zł), oraz

3) w przypadku 3 zakładów pracy – 100 zł (1/36 z 3600 zł).

PRZYKŁAD

10 styczniu 2023 r. nauczyciel złożył w dwóch szkołach, w których pracuje na ½ etatu oświadczenia PIT-2. W każdym oświadczeniu nauczyciel upoważnił daną szkołę do pomniejszania zaliczki o 150 zł miesięcznie.

W przypadku uzyskiwania w danym miesiącu przychodów od więcej niż jednego płatnika, podatnik będzie mógł złożyć oświadczenie o stosowanie pomniejszenia, jeżeli:

1) łączna kwota pomniejszenia stosowana przez wszystkich płatników w tym miesiącu nie przekroczy kwoty stanowiącej 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (czyli 300 zł) oraz

2) w roku podatkowym podatnik za pośrednictwem płatnika nie skorzystał w pełnej wysokości z pomniejszenia kwoty zmniejszającej podatek określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej.

W przypadku uzyskiwania przez podatnika w danym miesiącu od tego samego płatnika przychodów z różnych tytułów, płatnik stosuje do tych przychodów złożone oświadczenie o stosowaniu pomniejszenia, przy czym łączna kwota pomniejszenia zastosowana w tym miesiącu przez tego płatnika nie może przekroczyć kwoty wskazanej w tym oświadczeniu.

Zlecenia nie przekraczające 200 zł

Konsekwencją wprowadzenia niższej 12% stawki podatku jest objęcie nią również przychodów z tzw. „małych umów cywilnoprawnych”. Chodzi tu o umowę zlecenia i o dzieło zawarte z osobą niebędącą pracownikiem płatnika w których została określona należność z tytułu realizacji każdej z nich nieprzekraczająca 200 zł (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o pdof).

Stawka 12% a podatek liniowy

Podatnicy opodatkowani za 2022 r. podatkiem liniowym będą mogli rozliczyć swoje dochody według nowej skali podatkowej. Początkowo rząd nie przewidywał takiej możliwości. Zmieniło się to dzięki konsultacjom społecznym. Podatnicy podatku liniowego będą mogli po zakończeniu 2022 r. wyjątkowo zastosować skalę podatkową dla rozliczenia za 2022 r. Tego wyboru dokonają składając zeznanie PIT-36 za 2022 r., zamiast PIT-36L (art.10 ust. 1 ustawy nowelizującej).

PRZYKŁAD

Podatnik podatku liniowego zdecydował się na skorzystanie ze stawki 12% i skali podatkowej. Do końca 2022 r. rozliczał się z urzędem skarbowym na zasadach podatku liniowego. W lutym 2023 r. złoży zeznanie PIT-36, w którym dochody za 2022 r. rozliczy według zasad ogólnych. Postępowanie podatnika będzie prawidłowe.

Czas na podjęcie decyzji w tym zakresie podatnik podatku liniowego będzie miał od 1 stycznia do 2 maja 2023 r, czyli w okresie przeznaczonym do składania zeznań rocznych za 2022 r. Data 2 maja 2023 r. wynika z tego, że 30 kwietnia w 2023 r. jako ostatni dzień składania zeznań rocznych przypada w niedzielę, a 1 maja to święto.

WAŻNE!

Jeśli podatnik złoży między 1 stycznia a 2 maja 2023 r. PIT-36L, to nie będzie mógł zmienić swojej decyzji i złożyć w trybie korekty zeznania rocznego na druku PIT-36, aby skorzystać z rozliczenia dochodów za 2022 r. według skali podatkowej.

Warto wskazać, że w zeznaniu rocznym PIT-36 za 2022 r. mają być wykazane zaliczki na podatek zapłacone w trakcie 2022 r. (tj. według zasad dla podatku liniowego). Nie przelicza się tych zaliczek na kwoty według zasad ogólnych. Spowoduje to wykazanie nadpłaty w zeznaniu rocznym i w ten sposób podatnik podatku liniowego odzyska kwoty podatku zapłacone w 2022 r. według stawki 19%.

PRZYKŁAD

Podatnik podatku liniowego za lipiec – grudzień 2022 r. płacił zaliczki według stawki 19%. Kwota zaliczek za cały 2022 r. wyniosła 13 000 zł. Przedsiębiorca zdecydował się na złożenie zeznania PIT-36 za 2022 r. W PIT-36 w pozycji „zaliczki” wykazał 13 000 zł. Ponieważ rzeczywista wartość podatku wyliczonego według stawki 12% to 8000 zł, podatnik w zeznaniu rocznym PIT-36 za 2022 r. wykaże nadpłatę 5000 zł (13 000 zł – 8000 zł).

Jeżeli podatnik podatku liniowego będzie chciał zmienić formę opodatkowania na zasady ogólne, musi złożyć do 20 lutego 2023 r. formularz (w formie elektronicznej lub papierowej) CEIDG-1. Tak jak do tej pory zasad tych nie zmienia wybór skali podatkowej dla opodatkowania jego dochodów osiągniętych w 2022 r. Złożenie PIT-36 za 2022 r., to będzie jednorazowe zdarzenie bez wpływu na status podatnika podatku liniowego.

Stawka 12% a ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

Tą samą możliwość, co podatnicy podatku liniowego, otrzymają podatnicy na ryczałcie ewidencjonowanym. Będą mogli dochody z 2022 r. opodatkować według skali podatkowej i poniższych zasad:

1. skorzystanie ze skali podatkowej 12% lub 32% odbędzie się po zakończeniu 2022 r. przez złożenie PIT-36 do 2 maja 2023 r. Jeśli jednak podatnik złoży w tym terminie PIT-28, to nie będzie mógł już zmienić tej decyzji i wybrać skali podatkowej dla opodatkowania tych samych przychodów;

2. podatnik będzie musiał zaprowadzić i uzupełnić podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR), w której wykaże osiągnięte w 2022 r. dochody z działalności gospodarczej. W księdze tej zobowiązany będzie również wpisać wartość remanentu na 1 stycznia i 31 grudnia 2022 r. PKPiR trzeba będzie założyć przed złożeniem PIT-36, a nie w trakcie 2022 r. Nie uznaje się księgi za nierzetelną i wadliwą wyłącznie z powodu jej zaprowadzenia lub uzupełnienia w tym terminie. Jeżeli podatnik sporządził remanent towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków na 31 grudnia 2021 r., przyjmuje się, że jest to remanent sporządzony na 1 stycznia 2022 r. Jeżeli podatnik nie sporządzi remanentu na 1 stycznia 2022 r., przyjmuje się, że wartość remanentu początkowego wynosi 0 zł;

3. w 2022 r. podatnik będzie obliczać i wpłacać miesięcznie albo kwartalnie należny ryczałt od przychodów ewidencjonowanych na dotychczasowych zasadach. Ryczałt należny za grudzień lub ostatni kwartał 2022 r. podatnik obowiązany będzie wpłacić do końca lutego 2023 r.;
4. decyzja o wyborze nowej skali podatkowej i stawki 12%/32% dla rozliczenia 2022 r. dotyczyć będzie tylko 2022 r. Dla zmiany formy opodatkowania w 2023 r., trzeba złożyć w 2022 r. oświadczenie do urzędu skarbowego. Obowiązku tego nie wyłącza jednorazowe złożenie PIT-36 za 2022 r.

Roczny limit składki na ubezpieczenie zdrowotne możliwej do odliczenia od podatku dochodowego

Kluczową zmianą wprowadzoną przez „Polski Ład” było wyłączenie możliwości pomniejszenia podatku dochodowego od osób fizycznych o część zapłaconej składki zdrowotnej. Jednocześnie wprowadzono rozwiązania, które miały zrekompensować podatnikom tą niekorzystną zmianę w postaci:

1. podwyższenia kwoty wolnej od podatku do 30 000 zł,
2. progu dochodów w skali podatkowej do 120 000 zł oraz
3. odliczenia od dochodu ulgi dla klasy średniej.

W wyniku omawianej nowelizacji zostanie zlikwidowana ulga dla klasy średniej. Usuwając z systemu prawnego tę ulgę rząd zaproponował nowe rozwiązanie. Będzie ono polegać na odliczeniu od dochodu lub zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne. Korzystać z niego będą podatnicy podatku liniowego w ramach rocznego limitu 8700 zł. Limit ten będzie co roku waloryzowany i ogłaszany w Monitorze Polskim (znowelizowany art. 23 ust. 1 pkt 58 ustawy o pdof).

Jeżeli parlament nie zmieni wersji rządowej ustawy nowelizującej z odliczenia nie będą mogli korzystać przedsiębiorcy opodatkowani według zasad ogólnych skalą podatkową.

Pomniejszenie składki zdrowotnej w ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych

Przychody ewidencjonowane w ryczałcie mają być pomniejszone o 50% składek na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconych w roku podatkowym:

a) z tytułu działalności pozarolniczej opodatkowanej w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych,

b) za osoby współpracujące z podatnikiem opodatkowanym w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych

– jeżeli nie zostały zwrócone podatnikowi w jakiejkolwiek formie (dodany ust. 1a do art. 11 ustawy o podatku ryczałtowym).

Składka zdrowotna w karcie podatkowej

Podatek dochodowy w formie karty podatkowej, którego wysokość wynika z decyzji wydanej przez naczelnika urzędu skarbowego, podatnik obniża o kwotę stanowiącą 19% składki na ubezpieczenie zdrowotne zapłaconej w roku podatkowym zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z tytułu opodatkowania w formie karty podatkowej (znowelizowany art. 31 ustawy o podatku ryczałtowym).

Likwidacja ulgi dla klasy średniej

Ulga dla klasy średniej polega na odliczeniu od dochodu kwoty, która jest ustalana indywidualnie w oparciu o wysokość uzyskanych przychodów. Uprawnieni to tej ulgi to podatnicy, którzy uzyskali przychody z pracy na etacie oraz z pozarolniczej działalności gospodarczej na zasadach ogólnych w łącznej wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie. W odniesieniu do przychodów przedsiębiorców kwoty te dotyczą przychodów pomniejszonych o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności, z wyłączeniem z tych kosztów składek na ubezpieczenia społeczne.

W wyniku nowelizacji Polskiego Ładu, ulga ta zostanie zlikwidowana. Przy czym zostaną zachowane prawa nabyte podatników, dla których ulga jest korzystniejsza niż obniżka stawki PIT do 12%. Jeżeli podatek należny wyliczony według nowych zasad (12%) będzie wyższy od kwoty podatku wyliczonego według zasad dotychczasowych (17% z zastosowaniem ulgi dla klasy średniej), wówczas podatnik otrzyma z urzędu skarbowego w 2023 r. zwrot różnicy wynikającej z porównania tych podatków. Co ciekawe nie trzeba będzie w tej sprawie składać wniosku do właściwego urzędu skarbowego. Nie będzie też wydawana decyzja (tzw. tryb bezdecyzyjny). Jednak jeżeli podatnik będzie uważał, że „kwota różnicy” nie została wyliczona prawidłowo, to będzie mógł złożyć wniosek, a jego negatywne rozpatrzenie będzie wymagało wydania przez fiskusa decyzji o odmowie zwrotu, która będzie zaskarżalna na ogólnych zasadach.

Likwidacja podwójnego liczenia zaliczek na PIT

Od 1 lipca 2022 r. zostanie usunięty art. 53a ustawy o pdof. Zgodnie z tym przepisem płatnicy mieli obowiązek podwójnego obliczania zaliczek na PIT w trakcie 2022 r. według zasad:

1. z 2021 r., oraz
2. dla „Polskiego Ładu” od 1 stycznia 2022 r.

Zostanie więc uchylony mechanizm wprowadzony początkowo przez rozporządzenie Ministra Finansów z 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Obecnie kwestię tą reguluje art. 53a ustawy o pdof.

Płatnicy zostaną zwolnieni z obowiązku poboru i wpłacenia niepobranej do 30 czerwca 2022 r. tej części zaliczki, która nie została pobrana ze względu na niewystąpienie różnicy umożliwiającej pobranie wcześniej sprolongowanej zaliczki.

Świadczenia pracodawców dla emerytów i rencistów

Pracodawcy wypłacający obecnym emerytom i rencistom świadczeniaw związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy, w tym od związków zawodowych, będą mieli możliwość zwiększenia wartości tych świadczeń do rocznej kwoty 4500 zł w ramach zwolnienia podatkowego z art. 21 ust. 1 pkt 38 ustawy o pdof (obecnie jest to kwota 3000 zł). Na podstawie tego przepisu zwolnione z opodatkowania będą także świadczenia dla osób pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Podstawa prawna:

Ustawa o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 2186) – w chwili oddania numeru do druku ustawa przekazana pod obrady Senatu.