Wiele nowych zadań i wyzwań obejmuje program działania Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 roku, przedstawiony przez kierownictwo PIP na posiedzeniu Rady Ochrony Pracy 20 grudnia 2022 roku.

Na lata 2022-2024 na szczeblu krajowym zostały przyjęte trzy priorytety w działalności Państwowej Inspekcji Pracy: strategia kontroli i działań prewencyjnych dla sektora budowlanego, strategia kontroli zagrożeń środowiska pracy chemicznymi czynnikami oraz strategia wzmożonego nadzoru nad zakładami pracy. Nowe zadania dotyczą w szczególności problematyki emerytur pomostowych, pakietu mobilności czy pracy zdalnej.

– Ze względu na ograniczone środki i zasoby ludzkie, jakimi dysponuje Państwowa Inspekcja Pracy, nadchodzący rok będzie dla nas szczególnie trudny. Będziemy bowiem realizować nie tylko nowe wyzwania, ale także zadania dotychczasowe w nieco zwiększonej skali w stosunku do roku 2022 – powiedziała prezentująca dokument Katarzyna Łażewska-Hrycko, Główny Inspektor Pracy. Szczegółowo program działania Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 roku omówił Jarosław Leśniewski, zastępca Głównego Inspektora Pracy.

W 2023 roku Państwowa Inspekcja Pracy planuje przeprowadzić 60 tysięcy kontroli, a różnymi formami działań prewencyjnych obejmie przynajmniej 35 tysięcy podmiotów – pracodawców i przedsiębiorców, pracowników, rolników indywidualnych, uczniów, studentów i innych. Tradycyjnie filarem aktywności urzędu będzie rozpatrywanie skarg pracowników. Ich liczba utrzymuje się na wysokim poziomie, co jest sygnałem nie tylko niepokojącej sytuacji w sferze ochrony pracy, lecz także wzrastającej świadomości prawnej pracowników szukających wsparcia u organów inspekcji pracy. W 2023 roku ważnym tematem będzie problem mobbingu.

Uzupełnieniem tej formy działalności będą porady prawne, bezpłatnie świadczone przez urząd. Ze względu na liczne zmiany w prawodawstwie pracy (także w związku z dostosowywaniem do uregulowań UE) ta forma działalności będzie kontynuowana i rozszerzana.

Państwowa Inspekcja Pracy będzie konsekwentnie realizowała zadania z zakresu prawnej ochrony pracy. Podobnie jak w latach poprzednich – w związku z utrzymującym się poziomem nieprawidłowości i społecznymi skutkami uchybień – najistotniejsze działania skoncentrują się na: kontroli prawidłowości zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych, ograniczeniu naruszeń przepisów o czasie pracy oraz wypłacie wynagrodzeń i innych świadczeń ze stosunku pracy.

Państwowa Inspekcja Pracy zamierza kontynuować działania z zakresu zwalczania nielegalnego zatrudnienia. Będą one ukierunkowane na ujawnianie nie tylko przypadków pracy niezadeklarowanej, tj. świadczonej całkowicie na czarno, ale także zadeklarowanej fałszywie (np. wykonywanej faktycznie w wyższym wymiarze czasu pracy lub za wynagrodzeniem wyższym niż wskazane w umowie o pracę). Zadania kontrolne realizowane będą m.in. w zakładach pracy powierzających pracę cudzoziemcom z tzw. państw trzecich, w szczególności obywatelom Ukrainy, którzy przyjechali do Polski w związku z konfliktem zbrojnym toczącym się na terytorium tego państwa.

Uzupełnieniem działań kontrolno-nadzorczych tradycyjnie będą działania o charakterze doradczo-prewencyjnym. Jednym z nich w najbliższych latach stanie się kampania informacyjno-edukacyjna adresowana do młodzieży oraz osób wkraczających na rynek pracy, zmierzająca do kształtowania kultury pracy respektującej praworządność.

Członkowie Rady Ochrony Pracy wstępnie pozytywnie ocenili szeroki i ambitny plan działań Państwowej Inspekcji Pracy w 2023 roku. Stanowisko w tej sprawie zostanie przedstawione na kolejnym posiedzeniu.