Umowa zlecenia w 2024 r. – wynagrodzenie i składki ZUS. kilka ważnych informacji

Umowa zlecenia stanowi bardziej elastyczną niż umowa o pracę formę zatrudnienia, dlatego jest dość często wybieraną formą współpracy. Warto jednak pamiętać o zasadach dotyczących wynagradzania i opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku gdy korzystamy z tej formy umowy. W 2024 roku minimalna stawka godzinowa dla umowy zlecenia wynosi 27,70 zł w pierwszym półroczu i 28,10 zł od 1 lipca 2024 roku.

Na co zwrócić uwagę zawierając umowę zlecenia

Umowa zlecenia jest umową cywilnoprawną, która została uregulowana w Kodeksie cywilnym (art. 734–751 Kodeksu cywilnego). Zawierając ten rodzaj umowy, przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie np. zawarcia umowy w imieniu zleceniodawcy czy jego reprezentacji przed organem państwowym. Najczęściej w obrocie prawnym zawierane są umowy o świadczenie usług (wykonywanie czynności faktycznych), do których zastosowanie mają przepisy o zleceniu. Do takich czynności należą często proste prace, np. konserwacja, naprawa czy sprzątanie.

Nie ma szczególnej formy, w jakiej umowa zlecenia powinna zostać zawarta, może być zawarta ustnie. Jednak do celów dowodowych oraz egzekwowania wzajemnych praw i obowiązków stron (zwłaszcza jeżeli strony umówiły się na niestandardowe działania) zalecane jest, aby została sporządzona na piśmie.

Natomiast rozwiązanie umowy zlecenia jest stosunkowo proste i może nastąpić w wyniku zakończenia okresu wykonywania pracy, dla której umowa została zawarta, czy przez wypowiedzenie, które z woli stron może trwać przez określony czas, np. kilka tygodni. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów. Zleceniodawca, tak jak i zleceniobiorca, może wypowiedzieć zlecenie w każdym czasie.

Jeżeli wypowiedzenia dokonuje zleceniodawca – powinien zwrócić zleceniobiorcy wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia. Natomiast w sytuacji odpłatnego zlecenia ma obowiązek wypłacić zleceniobiorcy część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.

Rozwiązanie zlecenia jest też możliwe za porozumieniem stron w terminie uzgodnionym przez strony.

Wynagrodzenie dla zleceniobiorcy

Z tytułu wykonania umowy zlecenia zleceniobiorcy przysługuje wynagrodzenie, chyba że strony wprost postanowią o braku odpłatności w treści umowy lub będzie to wynikało z okoliczności towarzyszących przy jej zawieraniu. Do celów dowodowych zobowiązanie zleceniobiorcy do nieodpłatnego wykonywania pracy powinna zawierać umowa. W przypadku odpłatnych umów zlecenia i o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy o zleceniu, wysokość wynagrodzenia nie może być niższa niż minimalna stawka za godzinę.

Stawka musi mieć postać pieniężną i zleceniobiorca nie ma możliwości zrzeczenia się do niej prawa ani przeniesienia tego prawa na inną osobę. Jeżeli umowa jest zawarta na okres dłuższy niż 1 miesiąc, wynagrodzenie w wysokości wynikającej z minimalnej stawki godzinowej zleceniobiorca musi otrzymać co najmniej raz w miesiącu.

Wynagrodzenie przekraczające minimalną stawkę godzinową może zostać wypłacone w innej formie niż pieniężna (np. w postaci towarów lub usług). Zleceniobiorca może zrzec się wynagrodzenia powyżej stawki minimalnej lub przenieść prawo do nadwyżki na inną osobę.

Do zadań zleceniodawcy należy dokumentowanie wywiązania się z obowiązku zapewnienia zleceniobiorcy minimalnej stawki godzinowej. Przez okres 3 lat od dnia, w którym wynagrodzenie stało się wymagalne, zleceniodawca przechowuje dokumenty określające sposób potwierdzania liczby godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług oraz dokumenty potwierdzające liczbę godzin wykonania zlecenia lub świadczenia usług.

Składki ZUS od wynagrodzenia zleceniobiorcy

Z tytułu zawarcia umowy zlecenia zleceniobiorca może podlegać ubezpieczeniom w ZUS obowiązkowo lub dobrowolnie albo wcale nie będzie do nich zgłoszony.

Rodzaj ubezpieczeń	Warunek podlegania
● obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne, ● dobrowolne (na wniosek zleceniobiorcy) ubezpieczenie chorobowe	● samoistna umowa zlecenia, ● nieosiąganie z innych tytułów przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości przynajmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. – 4242 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. – 4300 zł)
● dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, ● obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne	● osiąganie z innych trwających jednocześnie tytułów, np. umowy o pracę, zlecenia, przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości przynajmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę (od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r. – 4242 zł, a od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r. – 4300 zł)
● obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne	● każda umowa zlecenia (z wyjątkiem uczniów i studentów w wieku do 26 lat), bez względu na wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
● brak podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz zdrowotnemu	● uczniowie i studenci (studiów zarówno dziennych, jak i zaocznych) do ukończenia 26 lat

Najbardziej atrakcyjne pod względem opłacalności w zakresie kosztów jest zawieranie zleceń z osobami, które:

• mają inny jednocześnie trwający tytuł do ubezpieczeń społecznych oraz
• uzyskują z tego tytułu co do zasady przychody podlegające oskładkowaniu na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe przynajmniej w wysokości minimalnej płacy – wówczas z zawartej umowy podlegają tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu – albo
• są uczniami lub studentami w wieku do 26 lat.